Vẹo cột sống vị thành niên: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Vẹo cột sống vị thành niên là tình trạng biến dạng nghiêng sang bên của cột sống xảy ra ở trẻ từ 10 tuổi đến trưởng thành. Có thê vẹo sang trái hoặc phải. Đôi khi, bệnh lý này có thể xảy ra ở quá trình dậy thì hoặc trong quá trình phát triển xương ở thanh thiếu niên.

Vẹo cột sống vị bẩm sinh vị thành niên là gì?

Bẩm sinh có nghĩa là vẹo phát triển không rõ nguyên nhân. Nhiều nghiên cứu cho rằng bất thường sắp xếp cấu trúc gene ở một số thanh thiếu niên dẫn đến bệnh lý này. Từ 3% – 5% thanh thiếu niên được phát hiện mắc phải một vài dạng vẹo cột sống. Đa số gặp ở nữ, và khi đó tình trạng này có xu hướng phát triển nhanh hơn.

Triệu chứng vẹo cột sống vị thành niên

Triệu chứng của vẹo cột sống bao gồm đau lưng, độ dài hai chân không cân xứng, dáng đi bất thường, và bất đối xứng khung chậu. Hai xương bả vai có thể không cân bằng, khung xương sườn và hai bả vai có thể bị nhô lên khi cúi. Thường biểu hiện rõ ràng đầu tiên là khi bệnh nhân hoặc người thàn bệnh nhân phát hiện quần áo không còn phù hợp.

Việc điều trị bệnh lý này là rất quan trọng vì khi vẹo tiến triển, không xử trí, có thể dẫn đến biến dạng nặng. Sự biến dạng hình thể này sẽ làm tổn thương tâm lý và khuyết tật về thể chát, nhất là ở những bệnh nhân vị thành niên. Nghiêm trọng hơn, biến dạng có thể gây hậu quả cơ học nạng nề.

Khi các đốt sống xoay, khung sườn di chuyển theo, và vì thế chèn ép các cơ quan như tim, phổi (dẫn đến khó thở). Khi vẹo cột sống tiến triển ảnh hưởng đến vùng thắt lưng, cơn đau có thể gây suy nhược. ???

Bác sĩ chuyên khoa cột sống của đơn vị sẽ khảo sát tình trạng của bệnh nhân qua bệnh sử, khám lâm sàng và kết quả cận lâm sàng.

Bệnh sử có thể bao gồm các câu hỏi về bệnh lý gen của cha mẹ. Còn thành viên nào trong gia đình bị vẹo nữa hay không ? Nếu có, tiến triển của vẹo ra sao và đã điều trị như thế nào ? Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra thêm nếu có bất cứ bệnh nền nào có thể là nguyên nhân gây vẹo. Sau đó, độ tuổi của bệnh nhân, sự phát triển dậy thì và lần có kinh đầu tiên (của bé nữ), sẽ giúp bác sĩ quyết định còn lại bao nhiêu năm trước khi bệnh nhân bắt đầu quá trình phát triển xương. Quá trình trưởng thành xương vẹo sẽ ngừng khi độ còng dưới 40 – 45 độ, nhưng sẽ tiếp tục tiến triển qua suốt quá trình dậy thì khi vẹo quá 40 – 45 độ.

Các cấp độ cong vẹo cột sống

Ba độ cơ bản được lấy làm cơ sở trong chẩn đoán và điều trị chứng vẹo cột sống hay nói cách khác là chứng rối loạn tư thế. Phân loại độ cong vẹo cột sống được thực hiện bằng máy đo độ cong vẹo cột sống và mức độ xoay được tính theo độ cong của tủy sống, với định nghĩa khác là độ quay đi kèm với độ cong.

Việc chẩn đoán và chẩn đoán chứng vẹo cột sống được thực hiện đối với các mức độ vẹo cột sống từ 10 độ trở lên. Xếp hạng cong vẹo cột sống dưới 10 độ được định nghĩa là cột sống không đối xứng. Với các mức độ cong vẹo cột sống được tính toán, độ cong vẹo cột sống được đánh giá theo 3 nhóm cơ bản là thấp, phổ biến và nâng cao, và phương pháp điều trị được xác định theo các cấp độ cong vẹo cột sống.

Sự khác biệt giữa chứng vẹo cột sống ở giai đoạn đầu và chứng vẹo cột sống ở tuổi vị thành niên là gì?

Những bệnh bắt đầu từ khi còn nhỏ gây ra nhiều vấn đề hơn so với chứng vẹo cột sống ở tuổi vị thành niên. Yếu tố quan trọng nhất quyết định tiến triển của bệnh cong vẹo cột sống chính là khả năng tăng trưởng của trẻ. Trẻ càng lớn, nguy cơ tiến triển của bệnh cong vẹo cột sống càng lớn. Việc điều trị bằng corset là điều cực kỳ khó khăn để kiểm soát những vết cong này. Do đó, nhu cầu điều trị phẫu thuật cao hơn ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

Một vấn đề khác là những tác động tiêu cực của việc áp dụng phẫu thuật “hợp nhất”, nghĩa là ngừng phát triển và vận động của cột sống, vốn là tiêu chuẩn vàng trong phẫu thuật điều trị vẹo cột sống ở bệnh nhân trẻ tuổi. Quá trình hợp nhất được thực hiện khi còn trẻ sẽ làm ngừng sự phát triển của cột sống. Nếu điều này được thực hiện dưới 5 tuổi, ống sống sẽ vẫn còn hẹp, nếu nó được thực hiện dưới 8 tuổi, sự phát triển của phổi sẽ kém đi, Nếu nó được thực hiện dưới 10 tuổi, nó sẽ làm suy giảm sự phát triển của khung xương sườn. Nếu lồng ngực không đủ nở, các vấn đề về phổi-hô hấp sẽ phát sinh. Cuối cùng, quá trình hợp nhất được áp dụng đặc biệt là dưới 10 tuổi có thể khiến trẻ bị thấp còi.

Tại sao phải điều trị vẹo cột sống ở giai đoạn đầu?

Nếu điều trị không được áp dụng ở những bệnh nhân này, vì độ cong thường xấu đi khi trẻ lớn lên, các vấn đề về phổi và hô hấp, các vấn đề về tim, chèn ép tủy sống và liệt ở những chỗ cong rất nặng, các vấn đề về thẩm mỹ và tâm lý nghiêm trọng có thể xảy ra theo thời gian.

Các bước khám điển hình

Các kiểm tra cận lâm sàng:

Vài trường hợp của vẹo cột sống vị thành niên có thể điều trị không phẫu thuật.

Vẹo ít (không quá 15 – 20 độ) đã được ghi nhận sẽ tiến triển tốt qua thời gian nhất định. Ở giai đoạn này, không cần điều trị cụ thể. Vẹo nhiều hơn (giữa 20 – 40 độ) sẽ cần mang nẹp để ngăn không cho vẹo tiến triển nặng hơn.

Vài bệnh nhân thanh thiếu niên sẽ phải mang đai 16 – 23 giờ mỗi ngày, nên sẽ cảm thấy rất khó khăn. Đai này có thể rất bất tiện, mất thẩm mỹ, nóng và gây mặc cảm. Nhưng mang đai có hiệu quả rất tốt và đôi khi có thể không cần phải phẫu thuật, nên quá trình chịu đựng rất đáng giá. Giai đoạn này, một liệu trình các bài tập được thiết kế cẩn thận cũng được khuyến khích.

Tuy nhiên, vài trường hợp vẹo không đáp ứng với mang đai. Đường vẹo cổ ngực (từ giữa lưng tới cổ) và vẹo hơn 40 độ không hiệu quả với mang đai. Thêm vào đó, những bệnh nhân sắp vào giai đoạn phát triển xương thường không đáp ứng với việc mang đai.

Điều trị phẫu thuật vẹo cột sống vị thành niên

Phẫu thuật được chỉ định với đường vẹo vượt quá 40 độ. Phẫu thuật cho vẹo cột sống bao gồm những dụng cụ phẫu thuật đặc biệt như thanh nối, móc, ốc hoặc dây kẽm. Mục tiêu là làm thẳng và cân bằng cột sống, sau đó cố định nó (hạn xương) vì vậy ngăn quá trình vẹo tiến triển trong lúc phát triển xương. Phẫu thuật không chữa khỏi vẹo cột sống; mà chỉ là cách để cải thiện độ vẹo và kiểm soát sự tiến triển của bệnh để ngăn không cho bệnh nhân bị biến dạng nhiều hơn.

Các phẫu thuật viên của đơn vị cột sống sử dụng nhiều phương pháp phẫu thuật để điều trị bệnh lý vẹo cột sống vị thành niên. Mục tiêu cuối cùng luôn luôn giống nhau,nhưng kỹ thuật và dụng cụ sử dụng sẽ khác nhau đối với mỗi ca, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật phía trước hoặc phía sau.

Kết luận

Nếu không điều trị, vẹo cột sống vị thành niên có thể gây biến dạng cơ học nặng, đau yếu chi và ảnh hưởng tâm lý. Tuy nhiên, điều trị đúng cách có thể ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn và ôn định cột sống trong quá trình phát triển xương. Các bác sĩ phẫu thuật viên sẽ bàn luận về rủi ro và lợi ích của các phương pháp phẫu thuật khác nhau, và đưa ra lựa chọn có lợi nhất cho bệnh nhân.

Bài viết liên quan: Thoái hóa đĩa đệm thắt lưng: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Nguồn tham khảo:

• Vinmec
• Jex.com.vn
• Benhvien108